SA THIN HMEH THU

SA THIN HMEH THU

(REVISED & ENLARGED)

Zama Darchhun

(Khatia KFC kan buhchiar hnu lawk khan tuk khat chu sa thin kan hmeh leh pek alawm mawle....)

Keini chhung hi mi rethei tih takah sa-te hi kan hmeh khat em em a. A ni tak a, chawmpangkara fafu bawmtu lungphur pawh tluk lo tan sa hmehte chu khat tak a ni reng a. Sa tlawm kan khai haw zeuh changa kan hmeh hi kan sa hmeh ve chhun chu a ni mai a, chu lah a khât em em si. Chutianga kan hmeh chhunah erawh chuan mahni kaw zawh tawk hre map lo leh kain a duh chhung chu lim ngheng chi hi kan ni a. Hmeh a khat miau chuan râwp a lo na a, ei chuan ngeih tham law lawa ei mai kha a tulin a tul a ni. Châk loh vanga hmeh lo kan ni lo va, neih neih loh vanga hmeh lo kan ni zawk. Kan dulte hi a kiar huar a, pawn lama han inen thuak chuan hausak ve hmel deuh tak hi kan nia. Mahse, chik zawka min en chuan pachhe dul kiar satliah kan ni tih min hmu ang.

Amaherawhchu, rethei tè mah ni ila, INENGLO ve reng ila, khawvel hi chu a nuamin a mawi a ni mai! Tu khaw khain min hriatpui mah suh se, kan nuam ru veng veng a, kan mur chuai chuai a, kan thaw hulh hulh a, kan phu deuh uih uih a, a tawpah kan hlim ru veng veng mai thin zu nia! Sum sên a ngai lo va, thiam loh a awm lo va, a hek lo em em a, a hahthlak lem si lo va; tin, hausak a lo ngai hauh si lo nen, a va tha tak êm! Mi hausate nena kan inanna tak niin ka hria. Tin, heng hunah bak hian kan nuam ngai mang lo va, chutiang chu kan nih avangin keini pachhe tân nawmna dang a vâng a, inenglo hi kan uar hle ringawt mai a ni!

Kan vanneih asiamin Sunday tûk khat chu sa azawnga sa tui ber mai sa thin kan hmeh ve hlauh mai a. Keini chhung, rethei tak maiin chu sa thin chu engtia kan neih mai nge tih erawh zawng ka sawi dawn lo, min nuih leh vak palh ang. Sa hmeh khat tak khan sa azawnga sa tui ber mai sa thin kan han hmeh thut mai tur chu phur namen lovin kan phur a, kan phurzia leh hlimzia chu sawiin a siak lo va, sawi loh theih a ni si lo va, awm ngaihna reng kan hre lo va, uite vawih khum an sawi ang maiin kan vir vat vat mai a ni. Kan awm dante chu kan theihnghilh zo va, kei lahin ka ha ka lo va nawt ngawt a, ha fai sàta sa thin hmeh kha ka chàk deuh pawh a ni mahna. Kan nu lah zan lama che tha an sawi ang maiin ne ne-in a zai rât rât a, a thatho pheng chuan hmun hnawk hauh lote chu a'n phiat leh ngawt thin a, kan che vel reng rengah chuan phurna leh thathona hi a inkawp chial a, kan zauthau a ni ber awm e. Fate lah an awm hle thei lo, "ka ril a tam tawh," an tih loh leh, "A hmin dawn tawh em? Chaw ei hma a ngai, Sunday School tlai ka duh lo," te an lo ti ve chhen a, an ril a tam tawh vang leh Sunday School tlai an hlauh vang a ni lo va, a nihna takah chuan sa thin kan hmeh dawn vang a ni reng si. He kan sa thin hmeh tur hian kan chhungkua chu min va chawk buai em!

Kan thirbel pawh kan tihrilhhai helin ka ring a, inhmeh lo pawh a intih ve ngei ka ring a ni. Hetianga sa tuihnai hian a luahlum ngai lo va, sawi thei se chu a pu hi lawmthu min hrilh hialin a nia ka rin ni. Kei pawhin kan thirbel leh kan sa thin kan chu ka’n en dun thin a, an inhmeh lo dun hi ka ti a, kan thirbel lah a ungin a sawi bai mai a, dawhkana kan han hungte hi a thle bâr a, a beng lehlam a bal tawh bawk a, sa thin kan nan chuan itawm lutuk lo mah se, kan-bêl dang kan neih loh avang leh sa thin*kan hmeh ngei kan duh si avangin Mautâmlo Ram neih kuma kan thirbel ngei mai chu kan hmang ta a ni. A chhungah hian chawhmeh hrang hrang kan lo kangin kan lo hmang tangkai ve tawh thin a, thirbel mawi leh changkang dangte tih theih chu a ti ve thei tho tihte chu ka sa thin kan chawh hauh hauh pah chuan ka ngaihtuah a. Chutianga tawm kai lovin sa thin a’n mikhual rup mai chu kan thirbel pawh a lai ve hle a ni. A hmin ta maw tihah uluk takin thuk atangin ka suan a, a tluk mai loh nan a bik taka ka thing suih ngei mai chuan ka kam a, chaw ei huna suah atan ka chhin tha ta thân a.

Sa thin a hmin tawh bawk a, chaw ei turin kan inbuatsaih zui a. Pa berin chhung inkhawm hun kan hmangte pawh chu lawmthu sawina ka bei tlawr tha hle. Ka 'amen' rual rualin kan tho suau va, chaw ei kan siam nghal. Sa suah hi chu nu leh pa chan deuh a nih avangin kan sa thin kan chu pa berin ka'n suak a, chaw ei dawhkan lai takah kan hung khu vat vat mai chu, ei chak viau e ti lo chuan ei a uiawm zaw mahin ka hria. A rimte chu a va tui chem chem em! Hetiang rim hi kan hre khat a, kan hnimna lamah kan hnarte chu a var hàwk hàwk a. Hetiang rim hi hnim ta reng ila kan hnar kuaah hian kutzungpui a leng thei hialin a nia ka rin ni! Mahse, tunah chuan hnim ringawt lovin a ei ngeiin kan ei dawn tih chu - kei hi ka nupui pasal pawmlai dik tak ka ni tih tluk zeta chiang a ni a, in awih loh chuan Inneih Certificate pawh kan nupa pindan bangah kan tar ve ran asin. Kei hi tu pasal nge ka ni tih ka intheihnghilh dawn apiangin chu Inneih Certificate chu ka en thin alawm, a ziak a chiang tawh lo deuh mai pawh a! Chutiang tluk zeta chiang chuan kan sa thin chu 'bel chhunga sa' a ni a, tun atanga mit khap kar lovah hian kan ei dawn ta!

Kan nu chuan chaw a’n khawrh a, sa thin hmeh dawn meuh chuan tuk danga a chaw khawrh ai chuan a khawrh lian narawh e. Chaw pawh ni danga kan chhum aia no hniha tamin kan chhum nghe nghe alawm. Ei tam kan tum tih chu sawi lem lo mah ila a hriat hle a ni.

Le, tichuan kan sa thin chu hmehin chaw chu kan han ei tan ta a. Kan hrawkah chuan a hma ni lawka Ration buhfai kan lak, vai buhfai rim nam huam maite chu a tawlhpanal thleng ang maiin a tawlh liam nàm thla vung vung mai a, chung vai buhfai rim mai maite zawng ngaimawh tham a ni mawlh lo, sa thin rim nen chuan an tang dun a, ei a titui letling zawk! Thial pawh kan thial tha hman lo, kan dawlh zung zung mai a ni. 'A tui' tih hian a sawifiah pha lo va, a sawifiahna dang kan hre si lo va, ngawi rengin kan ei mial mial mai a ni.

Chaw leh chawhmeh a hek hauh hauh hle a, Chaw kan intih chhawk chhen a, kan nu chaw khawrh zing lutuk thinrim chuan, "A va ninawm ve, chaw pawh ka ei ve hman hlei nem le," a tih loh leh "Mi chaw ei tui lai lai a," te a tia, a thin a rim hlur a, kan sa thin hmeh chuan chaw ei a tihtui piahah lunghnurna a thlen lek lek mai.

Sa thin kan tui chawm chuan ka bar puk puk a, "Khawnge, pa tling ka ni alawm le, he in chhungah hian kan nu tih loh chu kei aia lal an awm lo bawk a, ngeih tham law lawin kan ei teh ang," ka ti rilru a. Vai siam thirbela *sa thin* kan, vai siam bowl-a suah chu vai siam vek fianin ka suak a, ka chawm a, ka hawp bawk a. Hei lo liama chawm bawk, hawp bawk an tih hi a awm bik lo vang.

Chuti chuan tui ti fahranin kan sa thin kan chu kan hmehin kan ei a, a tir lama ka sawi tawh ang khan sa hmeh khat takin sa azawnga a tui ber mai sa thin kan han hmeh zet chu kan buai lek lek ka tih tawh kha, kan inhuphurh pawh a ni chiah lo nain thinlungah hian helhkham lian deuh kan pai um mai a ni.

Kei chu ka kham hma ber a, a nu ho chuan kan fate chuan kan sa thin kan chu an han inchuh deuh that that a, kan fate zinga a te berin a bel tâl a tum a, a upa berin a lo phal bik lo. A nuin, tâltir mai mai rawh, i nau a nih kha, duat ta che, a lo ti a, ani chuan thirbel chu a nau lama theh phei thak pahin, Kha, tal rawh. Ka kâr khat hlawh in hmu lo vang, a’n ti zui a. Buaina tenau a chhuak a, thuchhia kan han rem leh te te a, mualpho lovin kan sa thin chu kan hmeh thei hram a ni. Ka rilruin, hmeh fo chi a ni lo tawp mai tih ka ngaihtuah a.

Ka sa thin hmeh puar chu kan thutthleng chawrche zetah chuan ka thu chik tuar a, ka puar bawk a ni ang, kan thutthleng pawh a ding sai ngar ngar mai. Kuhva hring ka phawrh a, ka ei zui a, dam man a awm hliah hlaih hian ka hria a, heti hian zanah kan INENGLO leh ang a, mi hriat lohvin kan mur leh sung sung a, chutah tui deuhvin kan muhil ang a, zingah kan e leh țeuh mai dawn a ni. Kan thutthleng atang chuan ka tho va, kan varanda-ah ka chhuak a, ha kara sa them tâng hlei lo chu kan hawlh ve ngawt a, thenawmten min hmu an awm leh awm loh chu kan thlek kual vel a, min hmu an lo awm der lo mai a. Thenawm kan nei fuh lo a nih hi, kan *sa thin* hmeh pawh an hre si lo te ka tia, ka ha kara sa tâng lo pui ka kher lai leh kan thenawmte mawl ka tihruk reuh reuh lai chuan kan nu-pui chuan min rawn ko loh va, pawn lerah eng nge i va tih reng. Rawn lut la inkhawm turin rawn insiam rawh, a rawn ti a.

Kan nu hi duh taka ka neih chu a ni na a, kan inneih rei hnu hian ka duh-tak a ni em tih ka chiang ta lo! A chhuak tharho lah hi an khal nalh thei riau mai a, hengho hi ka duh deuh-tak-zawk chu an niin ka hre thar a…. Rethei tê mah ni ila, khal te chu kan hre ve vek alawm!

Lo lut ta ve vu che mawle…… teng leh ring taka tih thawm ka hriat chuan ka phu zuk a, E heu khai! Kan nu hi ka duh ber mai, tih pahin thatho lo zetin in chhungah chuan ka lut ta a, kal pah chuan kan nu chu mitsirin ka’n melh zauh va, kuhva a lo thial sen suah a, i va han chhe seh suah tak em, kan kawmchhak nuthlawi aiin i khal lo ti rilru chungin ka insiamsan ta a.

Kei zawng ka retheih ang ang hian ka mawl a. Miina an sawi duh ngai reng reng loh tur hi tlangval luck lo, nula ngâi inzep thei lo ang maiin ka inzep thei lo va, ka rawn inpuang leh ta dur mai a nih hi.